Τα τσόφλια των αυγών, η υπόλοιπη σαλάτα, τα χόρτα που περίσσεψαν από το τραπέζι σας, και το κατακάθι του καφέ μπορούν εύκολα να γίνουν κομπόστ για τα φυτά σας.
Στην Ευρωπαϊκή Eνωση, πετάμε όλο και περισσότερα απορρίμματα κάθε χρόνο. Μεταξύ 1995 και 1998, η ποσότητα των σκουπιδιών που δημιουργήσαμε αυξήθηκε κατά 15%. Εάν συνεχίσουμε με τους ίδιους ρυθμούς παραγωγής απορριμμάτων, έως το 2020, θα πετάμε πιθανώς 45% περισσότερα σκουπίδια από το 1995. Στην Ελλάδα, μόνο στο ΧΥΤΑ (Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων) Aνω Λιοσίων καταλήγουν καθημερινά 5.500 τόνοι απορριμμάτων, ενώ τα προγράμματα ανακύκλωσης έχουν καθυστερήσει δραματικά σε όλη τη χώρα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εκδώσει οδηγία (31/1999) όπου καθορίζει πως τα οργανικά στοιχεία των απορριμμάτων μας πρέπει να πηγαίνουν για κομποστοποίηση χωρίς να καθορίζει τον τρόπο και τη μέθοδο της κομποστοποίησης που πρέπει να επιλεγεί.
Εδώ θα πρέπει να επισημάνουμε σε όσους ο όρος «κομποστοποίηση» φαντάζει άγνωστη λέξη πως προέρχεται από τη λέξη κομπόστ, το φυτικό «λίπασμα» δηλαδή, που παράγεται από την αποσύνθεση των οργανικών υλικών όπως φύλλα, κλαδιά, φρούτα, λαχανικά και άλλα υπολείμματα κουζίνας. Το κομπόστ μπορεί να έχει πολύ καλά ποιοτικά χαρακτηριστικά και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για κάθε είδους καλλιέργεια. Η χώρα μας με Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ 29407/3508/16-12-2002) εναρμονίστηκε με την κοινοτική οδηγία θέτοντας ως ποσοτικούς στόχους τη μείωση στα βιοαποικοδομήσιμα απόβλητα κατά 25%, 50% και 65%, σε σχέση με το 1995, μέχρι το 2010, το 2013 και το 2020 αντίστοιχα.
Οι μέθοδοι - τεχνικές κομποστοποίησης
Για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός θα πρέπει να επιλεγεί μία από τις τρεις μεθόδους - τεχνικές κομποστοποίησης. Η μία τεχνική αφορά στη δημιουργία εργοστασίων μεγάλου μηχανικού διαχωρισμού με συνεπαγόμενο τεράστιο κόστος. Στην Ελλάδα δημιουργήθηκαν δύο εργοστάσια κομποστοποίησης, ένα στα Aνω Λιόσια και ένα στην Καλαμάτα. Το πρώτο των Aνω Λιοσίων δεν κατάφερε να λειτουργήσει ποτέ και δουλεύει ακόμη πιλοτικά παράγοντας μέτρια ποιότητα κομπόστ, ενώ της Καλαμάτας, όπου λειτούργησε με διακοπές και προβλήματα λειτουργίας από το 1999 έχει παράγει μόνο 1 κιλό κομπόστ!
Η δεύτερη τεχνική κομποστοποίησης είναι η διαλογή στην πηγή. Κατά τη μέθοδο αυτή τοποθετείται ένας ξεχωριστός κάδος δίπλα στους συμβατικούς, το κάθε νοικοκυριό ξεδιαλέγει τα οργανικά στην κουζίνα του και τα τοποθετεί στον ξεχωριστό αυτό κάδο όπου στη συνέχεια ειδικό όχημα περισυλλέγει τα σκουπίδια και τα πηγαίνει στην ειδική μονάδα. Ο βασικός λόγος αποτυχίας της μεθόδου στην Ελλάδα είναι το πολύ μεγάλο κόστος. Η τρίτη μέθοδος είναι η οικιακή, όπου ο πολίτης αναλαμβάνει να κάνει τη δουλειά του δήμου μηδενίζοντας το κόστος περισυλλογής και μετατροπής των οργανικών σε κομπόστ, μειώνοντας σημαντικά την ποσότητα των σκουπιδιών και εξισορροπώντας με εύκολο τρόπο τον όγκο των σκουπιδιών που παράγει.
Η οικιακή κομποστοποίηση: η πιο εύκολη και οικονομική λύση
Στην Ευρώπη υπάρχει ένα μεγάλο ρεύμα κατευθυνόμενο προς την οικιακή κομποστοποίηση, η οποία μάλιστα δεν έρχεται σε αντίθεση με καμία άλλη μέθοδο που μπορεί ενδεχομένως να εφαρμόζει ο εκάστοτε δήμος. Ο κύριος Φίλιππος Κυρκίτσος, πρόεδρος της οικολογικής εταιρείας ανακύκλωσης και διδάκτωρ περιβαλλοντολόγος μάς επισημαίνει πως τα οργανικά αποτελούν το 40% με 60% των σκουπιδιών μας κατά βάρος και από το 40% κατ' ελάχιστο, το 80% μπορούμε να το βάλουμε στον δικό μας κάδο. Με τον τρόπο αυτό, το κάθε νοικοκυριό μπορεί να διαχειριστεί μόνο του το 1/3 των σκουπιδιών του. Eτσι ο δήμος θα μαζεύει και θα θάβει λιγότερα απορρίμματα με σημαντική μείωση του κόστους συλλογής, μεταφοράς και τελικής διάθεσης των απορριμμάτων, αυξάνοντας παράλληλα τον χρόνο ζωής των ΧΥΤΑ. Παράλληλα παράγουμε κομπόστ καλής ποιότητας βελτιώνοντας την ποιότητα του κήπου και των φυτών μας, προστατεύουμε το περιβάλλον και κυρίως αποδεικνύουμε έμπρακτα πως μπορούμε να αποτελέσουμε εκτός από κύριοι υπαίτιοι του προβλήματος και μέρος της λύσης του.
Οι δήμοι που πρωτοπόρησαν
Tο πρώτο πιλοτικό πρόγραμμα έγινε στο Μαρούσι με την τοποθέτηση 11 κάδων οι οποίοι λειτουργούν θαυμάσια. Εν συνεχεία, ένα αξιόλογο πιλοτικό πρόγραμμα έγινε στο δήμο Ελευσίνας με την τοποθέτηση 60 κάδων όπου ο δήμος πλήρωσε το συνολικό κόστος της αγοράς τους. Αντίστοιχο πρόγραμμα έχει ακολουθήσει και ο δήμος Aνοιξης, επιδοτώντας το 50% του κόστους. Η οικολογική εταιρεία ανακύκλωσης εκπαιδεύει προσωπικό των δήμων για να μπορέσουν με τη σειρά τους να ενθαρρύνουν τους πολίτες προς αυτήν την κατεύθυνση.
Για την αγορά του κάδου
Οι κάδοι κομποστοποίησης διατίθενται στην αγορά από τρεις εταιρείες. Ο πιο φθηνός κάδος ξεκινά από στα 85 ευρώ συν ΦΠΑ και ο πιο ακριβός φτάνει στα 160 ευρώ συν ΦΠΑ. Για το μεγάλο μέγεθος, η τιμή αυξάνεται λίγο αλλά και το μεγαλύτερο μέγεθος κάδου μπορούν να το μοιραστούν περισσότερα νοικοκυριά κι έτσι μειώνεται και το κόστος αγοράς.
Η ΟΙΚΙΑΚΗ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ 7 ΕΡΩΤΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Ποια υλικά μπορούμε να κομποστοποιήσουμε;
• Λαχανικά, χορταρικά, φρούτα (ωμά ή βρασμένα).
• Υπολείμματα από σαλάτες, αφού στραγγιστούν τα υγρά.
• Φυτικά υπολείμματα όπως ξερά φύλλα, βλαστοί, κομμένο γκαζόν κ.λπ.
• Στάχτη, π.χ. από τζάκι.
• Τσόφλια αυγών.
• Χαρτιά κουζίνας (ρολό κουζίνας, χαρτοπετσέτες, μαλακές σακούλες).
• Πριονίδι (ιδιαίτερα εάν είναι πολύ υγρό το κομπόστ και θέλουμε ένα μείγμα πιο ισορροπημένο και με μεγαλύτερο αερισμό).
• Υπολείμματα βοτάνων από ροφήματα και κατακάθια καφέ ή και φίλτρα γαλλικού καφέ.
• Οργανικά λιπάσματα, όπως καστανόχωμα, φυλλόχωμα κ.λπ.).
Τι εξοπλισμό χρειαζόμαστε;
Χρειαζόμαστε τον ειδικό κάδο κομποστοποίησης, λίγο χώμα κήπου, λίγους γεωσκώληκες (μόνο για την πρώτη φορά), ένα μακρύ ξύλο για ανακάτεμα και ένα μικρό κάδο για τη συλλογή των σκουπιδιών στην κουζίνα.
Πώς φτιάχνουμε κομπόστ στο σπίτι;
Ρίχνουμε στον κάδο - κομποστοποιητή τα οργανικά υλικά της κουζίνας μας και προσθέτουμε φύλλα και κλαδιά με λίγο χώμα. Φροντίζουμε το μείγμα να περιέχει διάφορα υλικά, ώστε να αποτελεί την κατάλληλη τροφή για τους γεωσκώληκες - μπορεί να μας τους προμηθεύσει η Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης - που αναλαμβάνουν την αποσύνθεση των οργανικών υλικών. Τροφοδοτούμε τον κάδο μας με ποικιλία υλικών και ανακατεύουμε κατά διαστήματα ώστε να εμπλουτίζεται το μείγμα με οξυγόνο. Το πρώτο κομπόστ ωριμάζει σε 3 περίπου μήνες και μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε στον κήπο, στις γλάστρες μας ή και στα παρτέρια της γειτονιάς μας.
Μέχρι να γίνει το κομπόστ δεν γεμίζει ο κάδος;
Ο κάδος κομποστοποίησης δεν γεμίζει καθόλου εύκολα, θα μπορούσε μάλιστα να καλύψει τις ανάγκες δύο και τριών νοικοκυριών. Πρέπει να σκεφτούμε πως όλα τα φρούτα και τα λαχανικά που βάζουμε στον κάδο χάνουν το νερό τους και μικραίνει σημαντικά ο όγκος τους. Oταν βγει και το κομπόστ για πρώτη φορά επέρχεται και ισορροπία.
Μπορεί ο κάδος κομποστοποίησης να μοιράζεται από τους ενοίκους μιας πολυκατοικίας;
Στα πιλοτικά προγράμματα που έχουν γίνει, όταν τοποθετείται κάδος κομποστοποίησης για χρήση σε όλη την πολυκατοικία, δίνεται παράλληλα με τον μεγάλο κάδο και ένας μικρός για κάθε νοικοκυριό. Με αυτόν τον τρόπο διαχωρίζει πιο εύκολα τα σκουπίδια του και τα πετάει ξεχωριστά.
Πόσοι είδη κάδων υπάρχουν;
Κατ' αρχάς υπάρχουν δύο διαφορετικά είδη. Eνα για όσους διαθέτουν κήπο κι ένα δεύτερο γι' αυτούς που έχουν μπαλκόνι. Oσον αφορά το μέγεθος, στην αγορά διατίθενται δύο μεγέθη. Ο μεσαίος κάδος με τετράγωνη βάση 80 cm. και 1 μ. ύψος, χωρητικότητας 340 λίτρων και ο μεγάλος χωρητικότητας 640 λίτρων, με διπλάσιο δηλαδή όγκο αλλά όχι μέγεθος.
Υπάρχει κίνδυνος για την υγεία;
Oχι. Οι θερμοκρασίες που αναπτύσσονται κατά την κομποστοποίηση φθάνουν τους 650 με 700 C όπου δεν επιβιώνει το σύνολο των παθογόνων οργανισμών που ενδέχεται να εισέλθει στο υπό κομποστοποίηση μείγμα. Κατά δεύτερον, ο κάτοχος του κάδου είναι αυτός που καθορίζει και τι θα ρίξει μέσα, με αποτέλεσμα να καθορίζει την καθαρότητα του «λιπάσματος».
